Η οξεία επιδιδυμίτιδα είναι η φλεγμονή της επιδιδυμίδας, του οργάνου εκείνου δηλαδή που βρίσκεται πάνω και πίσω από τους όρχεις μέσα στο όσχεο και αποτελεί το τμήμα της ανδρικής αναπαραγωγικής οδού, όπου ωριμάζει και αποθηκεύεται το σπέρμα.
Αν παράλληλα υπάρχει φλεγμονή και στον όρχι, η νόσος ονομάζεται ορχεοεπιδιδυμίτιδα. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, αλλά πιο συχνά σε νέους άντρες ηλικίας 19 έως 35 ετών.
Αιτιοπαθολογία
Η επιδιδυμίτιδα προκαλείται από τη διασπορά μικροβίων που εντοπίζονται είτε στην ουρήθρα, είτε στην ουροδόχο κύστη.
Η μετάδοση των μικροβίων γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής στους νέους άνδρες ενώ στους ηλικιωμένους αποδίδεται στην παλινδρόμηση των ούρων στο σπερματικό πόρο, όταν κατά την ούρηση υπάρχει μια διαταραχή στη σύγκλιση του έξω σφιγκτήρα από υπερτροφία του προστάτη αδένα.
Οι συνηθέστεροι μικροοργανισμοί που ενοχοποιούνται περιλαμβάνουν Escherichia Coli, Klebsiella και τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα μικρόβια όπως N. Gonorrhoeae, Pseudomonas Aeruginosa, Clamydia Trachomatis, Ureaplasma Urealyticum και Mycoplasma.
Σε μια μικρή ομάδα ασθενών και ανεξάρτητα από την ηλικία, η επιδιδυμίτιδα μπορεί να οφείλεται είτε σε συστηματικό νόσημα, όπως η φυματίωση και η βρουκέλωση, είτε σε άλλους μικροοργανισμούς που προκαλούν συστηματικά νοσήματα.
Τέλος περιγράφεται και η επιδιδυμίτιδα μη φλεγμονώδους αιτιολογίας, η οποία είναι δευτεροπαθής, εντοπίζεται στην κεφαλή και οφείλεται στη θεραπεία με το αντιαρρυθμικό σκεύασμα αμιοδαρόνη.
Παράγοντες κινδύνου
- Η τοποθέτηση ή ύπαρξη μόνιμου ουροκαθετήρα
- Μετά από έντονη σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους
- Πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις στο ουροποιητικό, π.χ. κυστεοσκόπηση, διουρηθρική προστατεκτομή, περιτομή και κιρσοκήλη
Συμπτωματολογία
- Πόνος οσχέου και βουβωνικής χώρας
- Πόνος που μπορεί να αντανακλά κατά μήκος του σπερματικού τόνου στην κατώτερη κοιλιακή χώρα
- Οίδημα και διόγκωση οσχέου
- Πυρετός
- Αδυναμία, καταβολή
- Αιμοσπερμία
- Πόνος κατά την εκσπερμάτιση
- Συχνουρία, δυσουρία
- Τοπική ερυθρότητα στο δέρμα του οσχέου
- Αντιδραστική υδροκήλη
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται συνήθως με την κλινική εξέταση, κατά την οποία είναι χαρακτηριστικό ότι ο ασθενής δύσκολα ανέχεται την ψηλάφηση.
Το υπερηχογράφημα του οσχέου βοηθά ιδιαίτερα, διότι επιβεβαιώνει τα κλινικά ευρήματα και παράλληλα παρέχει πληροφορίες για την ανατομική δομή και την αιμάτωση του όρχι.
Άλλες καταστάσεις που προκαλούν πρήξιμο και πόνο στο όσχεο και πρέπει να γίνεται διαφοροδιάγνωση είναι:
- συστροφή του όρχεως
- συστροφή των εξαρτημάτων του όρχεως ή της επιδιδυμίτιδας
- καρκίνος των όρχεων
- τραύμα
Πιθανές επιπλοκές της οξείας επιδιδυμίτιδας
- Ο σχηματισμός αποστήματος αποτελεί την κυριότερη επιπλοκή της νόσου που σπάνια μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή του όρχεως και χρειάζεται χειρουργική παροχέτευση.
- Υδροκήλη, δηλαδή συλλογή υγρού γύρω από τον όρχι. Αυτό είναι συχνό, συνήθως όμως το υγρό απορροφάται από μόνο του.
- Η ατελής θεραπεία της οξείας επιδιδυμίτιδας είναι δυνατό να μεταπέσει σε χρόνια επιδιδυμίτιδα σε ποσοστό 15%, προκαλώντας ανάπτυξη ουλών, σκληρία στην επιδιδυμίτιδα και αίσθημα χρόνιου οσχεικού άλγους.
- Υπογονιμότητα. Η επιδιδυμίτιδα είναι δυνατό να οδηγήσει σε παροδική ή μόνιμη υπογονιμότητα. Αν είναι αμφοτερόπλευρη μπορεί να προκαλέσει στειρότητα λόγω απόφραξης των σωληναρίων της επιδιδυμίτιδας (αποφρακτική αζωοσπερμία) σε ποσοστό 50% ενώ επί μονόπλευρης εντόπισης της φλεγμονής, ιδιαίτερα όταν το αίτιο είναι ο γονόκοκκος (βλεννόρροια) εμφανίζεται υπογονιμότητα σε ποσοστό 20%.
Αντιμετώπιση
- Αντιβιοτική θεραπεία
- Αντιφλεγμονώδη
- Κλινοστατισμός
- Ανύψωση του οσχέου
- Τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων στην περιοχή
- Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται στις περιπτώσεις εκείνες όπου έχει σχηματιστεί απόστημα και έχει ως στόχο την παροχέτευσή του.