Νόσος Peyronie

Ορισμός

Η νόσος Peyronie ή ινώδης σκλήρυνση του πέους χαρακτηρίζεται από την παρουσία σκληρυντικών ουλών (πλάκες) στον ινώδη χιτώνα που περιβάλει το πέος. Ο χιτώνας προσβάλλεται κυρίως στην ραχιαία (άνω) αλλά και στην κοιλιακή (κάτω προς την ουρήθρα) επιφάνεια. Οι πλάκες προκαλούν κάμψη του πέους σε στύση, ενώ σε βαρύτερες περιπτώσεις η κάμψη μπορεί να εμφανιστεί και σε χάλαση. Η τελική κατάσταση της νόσου είναι η ασβεστοποίηση της πλάκας.

Επιδημιολογία

Οποιοσδήποτε άνδρας μπορεί να προσβληθεί από τη νόσο. Εμφανίζεται συνήθως σ’ άνδρες ηλικίας 40 έως 70 ετών, η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 50 χρόνια, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και σ’ άνδρες ηλικίας 18 ετών.

Συχνότητα

Η νόσος του Peyronie δεν είναι τόσο σπάνια όσο πιστεύουν ορισμένοι. Μια αδρή εκτίμηση υπολογίζει τον αριθμό των ανδρών που πάσχουν στην Ελλάδα από τη νόσο σε 20.000 άτομα περίπου. Ο αριθμός πιθανώς να είναι ακόμα μεγαλύτερος, καθώς πολλοί άνδρες φοβούνται να επισκεφθούν τον γιατρό όταν εμφανίσουν τα πρώτα συμπτώματα πόνου ή διόγκωσης στο πέος, επειδή εσφαλμένα νομίζουν ότι πάσχουν από κάτι πολύ χειρότερο.

Αίτια

Η ακριβής αιτιολογία δεν είναι απολύτως γνωστή.
Πιθανοί ενοχοποιητικοί παράγοντες είναι οι εξής:

• Μικροτραυματισμοί κατά τη σεξουαλική επαφή
• Λιμώξεις
• Φλεγμονές
• Αυτοάνοσα νοσήματα (πχ ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος)
• Συστηματική αγγειακή νόσος, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση
• Επεμβάσεις ουρήθρας (Καθετηριασμός, κυστεοσκόπηση, διουρηθρικές επεμβάσεις)
• Ως σπάνια πιθανή παρενέργεια φαρμακευτικής αγωγής

Συμπτώματα

• Κάμψη, γωνίωση του πέους
• Άλγος κατά τη στύση
• Ψηλαφητή σκληρία (πλάκα)
• Μείωση μήκους του πέους
• Υπαισθησία στο πέος
• Χαλαρό πέος
• Στυτική δυσλειτουργία (1/3 των περιπτώσεων)

Η στυτική δυσλειτουργία σε ασθενείς με νόσο Peyronie οφείλεται σε:

• κάμψη του πέους
• ψυχολογικούς παράγοντες
• χαλαρό πέος
• αγγειακούς παράγοντες (μείωση αρτηριακής ροής ή φλεβική απόφραξη)

Τρία είναι τα κύρια συμπτώματα της νόσου του Peyronie: πόνος, σκληρία στο πέος και κάμψη του πέους. Αυτά όμως, δεν παρατηρούνται σ’ όλους τους ασθενείς και διαφέρουν σε βαρύτητα. Ορισμένοι άνδρες αρχικά αισθάνονται πόνο στο πέος κατά τη στύση. Συχνά, αυτό το επώδυνο στάδιο υποχωρεί χωρίς θεραπεία. Σ’ αυτή τη φάση, ο άνδρας μπορεί να ψηλαφίζει τις σκληρίες (τις “πλάκες”) στο σώμα του πέους. Καθώς μεγαλώνουν οι πλάκες, θα παρατηρήσει κάμψη ή γωνίωση του πέους όταν αυτό βρίσκεται σε στύση. Στις βαριές περιπτώσεις, αυτή η παραμόρφωση του πέους μπορεί να κάνει τη σεξουαλική επαφή αδύνατη ή εξαιρετικά δυσάρεστη και για τους δύο συντρόφους.

Πορεία της νόσου

Στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος Peyronie διέρχεται δύο φάσεις:

1. ασταθή ή ενεργητική, η οποία συνδυάζεται συχνά με πόνο κατά την στύση και δυσμορφία του πέους.
2. σταθερή ή παθητική και χαρακτηρίζεται από την σταθεροποίηση, μονιμότητα της δυσμορφίας ενώ απουσιάζει η επώδυνη στύση

H πορεία της νόσου είναι απρόβλεπτη! H παρουσία της πλάκας δεν συνεπάγεται πάντα και την ύπαρξη κάμψης και γωνίωσης. Στα αρχικά στάδια είναι δυνατή μία αυτόματη βελτίωση ακόμη και πλήρη υποστροφή μίας έντονης κάμψης. Από την άλλη πλευρά μπορεί να εμφανιστεί μία καλπάζουσα πορεία με προσβολή ολόκληρου του πέους μ’ έντονη ασβεστοποίηση και σοβαρή στυτική δυσλειτουργία.
Οι πόνοι εξαφανίζονται πλήρως σχεδόν σ’ όλους τους ασθενείς αυτόματα σε 1 με 2 χρόνια.

Διάγνωση

H διάγνωση γίνεται με την συλλογή πληροφοριών από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις απεικονιστικές μεθόδους (Έγχρωμο υπερηχογράφημα (1) (2) (3), Triplex υπερηχογράφημα με πρόκληση τεχνητής στύσης μετά από ενδoσηρραγγώδη ένεση αγγειoδραστικών παραγόντων, Μαγνητική τομογραφία).

Διαφορική διάγνωση

Θα πρέπει να διακρίνουμε την νόσο του Peyronie από τις ακόλουθες παθολογικές καταστάσεις:

• Καρκίνο του πέους
• Σκληρυντική λεμφαγγειίτιδα
• Θρομβωμένη φλέβα
• Συγγενής κάμψη του πέους

Αντιμετώπιση

1. Φαρμακευτική αγωγή από το στόμα
Κατάλληλη στην οξεία φάση της νόσου, όταν δηλαδή η πλάκα δεν έχει λάβει την τελική της μορφή και όταν η στύση και η συνουσία συνοδεύονται από πόνο. Επίσης, όσοι οι ασθενείς δεν είναι πρόθυμοι ή κατάλληλοι για χειρουργική θεραπεία μπορεί να θεωρούνται υποψήφιοι για φαρμακευτική.

• Bιταμίνη E
• Αμινoβενζoϊκό κάλιο
• Σερραπεπτάση
• Κολχικίνη, Tαμοξιφαίνη, L-Kαρνιτίνη

Σε μακροχρόνια χορήγηση (μεγαλύτερη από 6 μήνες) αποτρέπει την επιδείνωση της νόσου, μειώνει την πλάκα και την κάμψη. Μειονέκτημα του φαρμάκου αποτελεί η πρόκληση γαστρεντερικών διαταραχών.
2. Eνδοπεϊκές ενέσεις εντός της πλάκας

• Bεραπαμίλη
• Κορτιζόνη
• Iντερφερόνη

3. Άλλες ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι
Καμία μέθοδος δεν αποδείχθηκε αποτελεσματική στην πλήρη κλινική αντιμετώπιση της νόσου του Peyronie.

• Ακτινοβολία της πλάκας σε οξύ άλγος
• Hλεκτροφόρηση (ηλεκτροκινητική ενίσχυση απορρόφησης της διαδερμικής χορήγησης) με Bεραπαμίλη
• Εξωσωματική λιθοτριψία της πλάκας, δραματική μείωση του πόνου αλλά σχεδόν καμία επίδραση στην γωνίωση

4. Χειρουργική θεραπεία
Μόνο όταν έχει σταθεροποιηθεί η Νόσος, δηλαδή η ινώδης πλάκα να παραμένει σταθερή και οργανωμένη για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών.
Αποτελεί Θεραπεία εκλογής μόνο όταν η νόσος προκαλεί τέτοιου βαθμού κάμψη, ώστε να μην καθίσταται δυνατή η σεξουαλική επαφή.
Οι κυριότερες χειρουργικές τεχνικές είναι οι εξής:

• Αφαίρεση της πλάκας και τοποθέτηση μοσχεύματος (αυτόλoγα μοσχεύματα, όπως φλέβες, περιτoνία του oρθoύ και συνθετικά όπως Dacron και Gore-Tex).
• Τεχνική Nesbit ή τροποποίηση αυτής με πτύχωση του ινώδους χιτώνα.
• Τοποθέτηση πεϊκής πρόθεσης σε περίπτωση συνύπαρξης στυτικής δυσλειτουργίας.