Οι απλές νεφρικές κύστες είναι οι πιο συχνές νεφρικές μάζες, που συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια απεικονιστικού ελέγχου της κοιλίας για άλλο λόγο (με υπέρηχο, αξονική ή μαγνητική τομογραφία). Η συχνότητα τους αυξάνει με την ηλικία με αποτέλεσμα ο μισός πληθυσμός άνω των 50 ετών να έχει μια ή περισσότερες κύστες στους νεφρούς. Με την πάροδο των χρόνων επίσης αυξάνει και το μέγεθος των κυστών.
Αιτιολογία
Η αιτιολογία τους είναι άγνωστη αν και πιθανόν προέρχονται από υπερπλασία του επιθηλίου των σωληναρίων μετά από κάποια απόφραξη στα νεφρικά σωληνάρια που συλλέγουν τα ούρα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν προκαλούν συμπτώματα και δεν έχουν ιδιαίτερη κλινική σημασία, ωστόσο θα πρέπει να αποκλείονται άλλες επικίνδυνες για τον ασθενή καταστάσεις.
Συμπτωματολογία
Οι απλές νεφρικές κύστεις συνήθως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα και δεν προκαλούν βλάβες στον νεφρό, ώστε να επηρεαστεί η νεφρική λειτουργία. Σπάνια, υπάρχει ο κίνδυνος οι κύστεις να επιμολυνθούν από κάποιο μικρόβιο. Αυτό προκαλεί την εμφάνιση πόνου, πυρετού και καταβολής του ασθενούς. Σε σπάνιες περιπτώσεις οι απλές κύστες μεγαλώνουν γρήγορα και προκαλούν συμπτώματα από πίεση παρακείμενων οργάνων όπως αίσθημα βάρους ή αρτηριακή πίεση από την πίεση της νεφρικής αρτηρίας. Στην περίπτωση αυτή μπορεί αν απαιτηθεί η εκκένωση ή και η χειρουργική εξαίρεση των κυστών.
Διάγνωση
Συνήθως, η διάγνωση γίνεται τυχαία, κατά τη διάρκεια κάποιου απεικονιστικού ελέγχου που γίνεται για άλλο λόγο. Όταν διαπιστωθεί κάποια κύστη, θα πρέπει να προσδιοριστεί ότι πρόκειται για απλή νεφρική κύστη και όχι για κάτι πιο σοβαρό, όπως καρκίνος του νεφρού, πολυκυστική νόσο ή πλειοκυστική δυσπλασία των νεφρών.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την διαφοροδιάγνωση είναι:
- Υπερηχογράφημα νεφρών
- Αξονική τομογραφία
- Μαγνητική τομογραφία
Από τη μορφολογία της κύστης στον υπέρηχο θα πρέπει αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας. Κύστες με ανώμαλο πάχος ή μορφολογία τοιχώματος, παχιά διαφραγμάτια στο εσωτερικό τους, ρυπαρό περιεχόμενο ή αποτιτανώσεις έχουν αυξημένη πιθανότητα κακοήθειας (κυστικό καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων) και πρέπει να ελέγχονται με αξονική ή και μαγνητική τομογραφία ώστε να ταξινομούνται καλύτερα (Ταξινόμηση Νεφρικών Κύστεων κατά Bosniak). Επίσης η συνύπαρξη πυρετού με πόνο στην περιοχή του νεφρού και ρυπαρό περιεχόμενο κύστης με διαφραγμάτια θέτει την υποψία επιμολυσμένης κύστης.
Κύστες που εντοπίζονται κοντά στη νεφρική πύελο (παραπυελικές κύστες) μπορεί να δώσουν την εντύπωση διάτασης της πυέλου, οδηγώντας στην εσφαλμένη διάγνωση της απόφραξης του πυελοκαλυκικού συστήματος.
Οι απλές κύστες μπορεί αν είναι μονήρεις ή πολλαπλές. Στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να γίνεται διαφορική διάγνωση από την πολυκυστική νόσο των νεφρών, κατάσταση κληρονομική που επηρεάζει τη νεφρική λειτουργία.
Πολλαπλές κύστες εμφανίζουν επίσης οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που βρίσκονται σε υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας (επίκτητη κυστική νόσος των νεφρών). Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να ελέγχονται τακτικά καθώς οι κύστες τους εμφανίζουν υψηλή πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής.
Εφόσον αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας ή πολυκυστικής νόσου και καταλήξουμε ότι πρόκειται για οι απλές κύστες, οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται σε τακτικά διαστήματα για τυχόν αλλαγές στο μέγεθος ή τη μορφολογία των κυστών.
ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΝΕΦΡΩΝ
Η πολυκυστική νόσος των νεφρών παρουσιάζεται με 3 μορφές εκ των οποίων οι 2 κυριότερες είναι κληρονομικές και η τρίτη συσχετίζεται με μακροχρόνια νεφρικά προβλήματα, αιμοκάθαρση και μεγάλη ηλικία. Στη νόσο σχηματίζονται ομάδες κύστεων και στους δύο νεφρούς.
Τα συμπτώματα και σημεία της πολυκυστικής νόσου των νεφρών, περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά, πλάτη και στο κάτω μέρος των πλευρών, πονοκέφαλο, αύξηση περιμέτρου κοιλιάς, μολύνσεις των ούρων, αιματουρία, ψηλή πίεση, κύστεις στους νεφρούς και άλλα όργανα (ήπαρ, πάγκρεας, κεντρικό νευρικό σύστημα).
Υπάρχουν παγκοσμίως περίπου 12 εκατομμύρια άνθρωποι που πάσχουν από πολυκυστική νόσο των νεφρών. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι που διατρέχουν είναι η ψηλή πίεση και η νεφρική ανεπάρκεια.
ΠΛΕΙΟΚΥΣΤΙΚΗ ΔΥΣΠΛΑΣΙΑ ΝΕΦΡΩΝ
Η πλειοκυστική δυσπλασία των νεφρών, είναι παθολογική κατάσταση στην οποία σχηματίζονται πολλές κύστεις διαφόρων διαμετρημάτων στον νεφρό και υπάρχουν κατά τη γέννηση. Οι κύστεις αυτές φαίνονται και στο προγεννητικό υπερηχογράφημα.
Στην νόσο αυτή επηρεάζεται συνήθως μόνο ο ένας νεφρός ο οποίος μειώνεται χαρακτηριστικά σε μέγεθος.
Το γεγονός αυτό σε μερικές περιπτώσεις συνοδεύεται από ψηλή πίεση και μείωση της νεφρικής λειτουργίας.